Diyarbakır esnafının, yüksek kira isyanı; Belimizi büküyor!

Osman Açıkalın

Ülke genelinde enflasyonun yükselmesiyle birlikte esnafın belini büken bir diğer sorun da kira artışları oldu. Enflasyonla mücadele ederken bir yandan da fahiş kira artışlarıyla boğuşan esnaf, bu durumun hem kendilerini hem de tüketiciyi olumsuz etkilediğini belirtiyor. Diyarbakır’da da birçok esnaf, kira artışları nedeniyle iş yerini kapatmak zorunda kalıyor. Bu durum, hem istihdamı olumsuz etkiliyor hem de şehrin ekonomik dinamizmini düşürüyor.

ESNAF AYAKTA DURMAYA ÇALIŞIYOR

Genel ekonomik koşulların kötüleşmesi, tüm girdi maliyetlerinde artışa neden oluyor. Bu durum, esnafın kar marjlarını düşürerek ayakta kalma mücadelesini zorlaştırıyor. Özellikle inşaat sektöründe kullanılan birçok malzemenin ithal olması, döviz kurlarındaki artışlarla birlikte inşaat maliyetlerini yükseltiyor. Bu da dolaylı olarak kira fiyatlarını etkiliyor. Diyarbakır’da özellikle merkezi bölgelerde iş yeri talebinin arzı aşması, kira fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Kira artışlarına yönelik yeterli denetimin olmaması ise mülk sahiplerinin keyfi artışlar yapmasına olanak tanıyor.

ESNAF KEPENK İNDİRMEK ZORUNDA KALIYOR

Yüksek kiralar nedeniyle birçok esnaf iş yerini kapatmak zorunda kalıyor. Bu durum, hem istihdamı olumsuz etkiliyor hem de şehirdeki ticari çeşitliliği azaltıyor. yükselen maliyetleri karşılamak zorunda kaldığı için ürün ve hizmet fiyatlarını artırıyor. Bu da tüketicinin alım gücünü düşürüyor ve enflasyonun daha da yükselmesine katkıda bulunuyor. Kira artışları nedeniyle yaşanan sorunlar hem esnaf hem de tüketiciler arasında sosyal gerilimlere neden olabiliyor.

‘KİRA ARTIŞLARI BİZİ BİTİRİYOR!’

“Kira artışları yüzünden kepenk kapatmak zorunda kaldık” diye feryat eden Diyarbakır’ın Sur İlçesi esnaflarından İbrahim Gönülalan, bu durumun hem kendilerini hem de şehir ekonomisini olumsuz etkilediğini vurguluyor. Kira artışlarının kendilerini bitirme noktasına getirdiğini vurgulayan Gönülalan, “Enflasyonun yükselmesiyle birlikte tüm girdi maliyetlerinin artması, esnafın kar marjlarını eritiyor. Özellikle inşaat maliyetlerindeki artış ve döviz kurlarındaki yükseliş, kira fiyatlarını astronomik rakamlara taşıyor. Yüksek kiralar nedeniyle birçok esnaf, iş yerini kapatmak zorunda kalıyor. Bu durum hem istihdama darbe vuruyor hem de şehrin ticari çeşitliliğini azaltıyor. Yükselen maliyetleri karşılamak zorunda kalan esnaf, ürün ve hizmet fiyatlarını artırıyor. Bu da tüketicinin alım gücünü düşürüyor ve enflasyonun daha da yükselmesine katkıda bulunuyor. Kira artışlarına yönelik yeterli denetimin olmaması, mülk sahiplerinin keyfi artışlar yapmasına olanak tanıyor” dedi.

‘KİRA ARTIŞLARINA SINIRLAMA GETİRİLMELİ’

Kira artışlarına sınırlama getirilmesi gerektiğini altını çizen Gönülalan, genel olarak kiracı olan esnafın taleplerini şu şekilde sıraladı; “Kira artışlarının belirli bir oranla sınırlandırılması, esnafın öngörülebilirlik içinde iş yapmasına olanak sağlayabilir. Kredilerde faiz indirimi, vergi kolaylıkları gibi destekler, esnafın yükünü hafifletebilir. Merkezi bölgelerdeki yüksek kiralar nedeniyle esnafın taşınmak zorunda kaldığı alternatif ticaret alanları oluşturulabilir. Kentsel dönüşüm projelerinde esnafın mağduriyetlerinin giderilmesi ve yeni yerleşim yerlerinde uygun kira koşulları sunulması gerekmektedir. Kira sözleşmelerinin standartlaştırılması, kiracıların haklarını koruyabilir ve anlaşmazlıkları önleyebilir.”

DENETİMSİZLİK ELEŞTİRİSİ

Denetimsizlik eleştirisinde bulunan esnaflar, mülk sahiplerinin keyfi artışlar yapmasına olanak tanıyan bu duruma tepki gösteriyor. Kira artışlarının önüne geçilmesi ve esnafın korunması için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.

‘ACİL ÇÖZÜM BULUNMALI’

Uzmanlar ise kira artışlarının enflasyonla birlikte ele alınması gerektiğini ve bu konuda acil çözümler üretilmesi gerektiğini kaydediyor. Aksi takdirde, esnafın yaşadığı sıkıntılar daha da büyüyecek ve bu durum tüm ekonomiyi olumsuz etkileyeceği uyarısında bulunuyor. “Son zamanlarda Diyarbakır’da emlak piyasasında yaşanan en büyük sorunlardan biri hiç şüphesiz kira artışları.” diyerek söze başlayan Boğaziçi Gayrimenkul Yöneticisi Sedat Kaplaner, bu durumun hem esnafı hem de kiracıları olumsuz etkilediğini vurguladı.

‘ESNAF AYAKTA DURMAYA ZORLANIYOR’

Kaplaner, “Eskiden kira artışları daha makul seviyelerdeydi ve hem mülk sahipleri hem de kiracılar arasında karşılıklı bir anlayış vardı. Ancak son yıllarda, özellikle enflasyonun yükselmesi ve bazı bölgelerde talep artışının yaşanmasıyla birlikte kira fiyatlarında ciddi artışlar gözlemliyoruz. Bu durum, hem esnafın ayakta kalmasını zorlaştırıyor hem de vatandaşların yaşam standartlarını düşürüyor. Özellikle Diyarbakır’ın merkezi bölgelerinde kira fiyatları oldukça yüksek seviyelere ulaştı. Bu durum, esnafın daha az merkezi ve maliyeti daha düşük bölgelerde iş yapmak zorunda kalmasına neden oluyor. Bu da hem şehir merkezinin canlanmasını olumsuz etkiliyor hem de esnafın müşteri kaybetmesine yol açıyor” dedi.

GENÇLER KAYGILI

Kira artışlarının sadece esnafı değil, aynı zamanda gençleri ve yeni evlenenleri de olumsuz etkilediğini kaydeden Kaplaner, “Gençler, yüksek kira fiyatları nedeniyle kendi evlerine sahip olmakta zorlanıyorlar. Bu durum, gençlerin geleceğe dair kaygılarını artırıyor ve şehirden göç etmelerine neden olabiliyor” diye konuştu.

ESNAFIN ÇAĞRISI DİKKATE ALINMALI

Diyarbakır esnafının bu çağrısı, yetkililerin dikkatini çekmeli ve konuyla ilgili gerekli düzenlemeler bir an önce yapılması büyük önem taşıyor. Sonuç olarak Diyarbakır esnafı, yüksek kira artışları nedeniyle ciddi zorluklar yaşıyor. Bu durum hem esnafı hem de şehri olumsuz etkiliyor. Sorunun çözümü için hem merkezi hükümetin hem de yerel yönetimlerin işbirliği içinde hareket etmesi gerekiyor. Aksi takdirde, birçok esnaf işini kapatmak zorunda kalacak ve bu durum hem ekonomik hem de sosyal açıdan büyük sorunlara yol açacak.